Vanaf 1 januari 2017 zijn alle aanbieders van generalistische basis-ggz en gespecialiseerde ggz binnen de Zorgverzekeringswet, verplicht een kwaliteitsstatuut openbaar te maken. Hierin staat beschreven volgens welke eisen de zorg aan cliënten wordt verleend. Beroepsverenigingen, patiëntorganisaties en brancheorganisaties hebben gezamenlijk bepaald wat de minimale eisen zijn om deze zorg te mogen verlenen. Alleen met een goedgekeurd kwaliteitsstatuut komt u in aanmerking voor vergoeding van behandelingen op grond van de Zorgverzekeringswet.  

Voorgeschiedenis

• In 2012 besloot de overheid na de 'Europsyche affaire' dat er een veldnorm moest worden opgesteld met daarin duidelijk wie hoofdbehandelaar mag zijn en wat de rol is in het behandelproces.
• In juni 2012 zetten een aantal partijen hun handtekening onder het Bestuurlijk Akkoord 2013- 2014.
• Begin mei 2013 levert de inspectie haar conceptadvies ‘hoofdbehandelaar in de GGZ’ aan de minister op. Hierin wordt een onderscheid gemaakt tussen de basis ggz en de specialistische ggz.
• Vanaf januari 2014 mag zorg in de basis ggz en gespecialiseerde ggz alleen uit het basispakket worden vergoed als er een hoofdbehandelaar betrokken is bij de behandeling. De hoofdbehandelaar heeft de vrijheid om een deel van de behandeling uit te laten voeren door anderen, de zgn. medebehandelaren. Hij blijft echter verantwoordelijk voor de behandeling als geheel. Omdat een hoofdbehandelaar DBC’s opent en sluit, betreft dit ook een betalingstitel.
• Voor psychotherapeuten was het lang onduidelijk of ze 'hoofdbehandelaar' mochten zijn. Zeker omdat zorgverzekeraars eenzijdig hebben afgesproken dat in alle gebudgetteerde specialistische ggz-instellingen voortaan alleen klinisch psychologen en psychiaters hoofdbehandelaar mogen zijn. Daarmee negeerden zij de ingezette ontwikkeling naar een gemeenschappelijke, door het veld gedragen definitie van het hoofdbehandelaarschap en de specifieke rol van de IGZ hierin.
• De NVP vraagt zorgverzekeraars dringend om haar besluit omtrent de psychotherapeut te herzien. Met positief resultaat: de psychotherapeut wordt voor 2015 daardoor (nog) als hoofdbehandelaar geaccepteerd.
• Twaalf samenwerkende beroepsverenigingen van psychologen en psychotherapeuten, waaronder de NVP, komen overeen dat als nieuwe veldnorm voor de ggz vanaf 2015 zou moeten gelden dat een BIG-registratie leidend is voor het hoofdbehandelaarschap. Dit gezamenlijke standpunt is gepresenteerd aan de commissie Meurs de minister adviseert over de nieuwe veldnorm voor het hoofdbehandelaarschap in de ggz.
• De commissie Meurs stelt voor het begrip hoofdbehandelaar vervangen door regiebehandelaar. Minister Schippers neemt dit advies over. Voor de psychotherapeut en de gz-psycholoog maakte zij een koppeling met de eerder aangekondigde uitbreiding van de herregistratie-eisen voor de artikel 3-beroepen.
• In maart 2016 is het ‘Model Kwaliteitsstatuut GGZ’ opgenomen in het Register op Zorginzicht.
• Vanaf 2017 is de regeling voor het hoofdbehandelaarschap vervangen door het kwaliteitsstatuut als voorwaarde voor toelating tot de ggz en vergoeding van zorg. 
• In 2019 blijkt dat partijen het niet eens worden over de rol en taken van de regiebehandelaar. Daarom besluit het Zorginstituut haar doorzettingsmacht in te zetten. ZiN vraag de Kwaliteitsraad een eenduidige omschrijving van het regiebehandelaarschap op te stellen.
• De Kwaliteitsraad integreert een beschrijving in het bestaande ‘Model Kwaliteitsstatuut GGZ’. Deze nieuwe versie heet het ‘Landelijk Kwaliteitsstatuut GGZ’. In december 2020 is het definitieve statuut aangeboden voor opname in het Register.
• Op verzoek van partijen heeft het Zorginstituut Nederland het Landelijk Kwaliteitsstatuut GGZ, versie 4 op 31 januari 2025 opgenomen in het Register.