Afscheid, zonder afscheid

Een eerbetoon aan een moedige cliënt

Tien jaar lang zagen we elkaar.* Soms intensief, soms minder intensief. Je meldde je aan met angstklachten na een heftige behandeling voor een levensbedreigende aandoening. In het begin hadden we het vooral over ziekenhuiservaringen en over de draad weer op pakken. Pas later kwam het thema voelen aan de orde. Het kunnen en mogen voelen van pijn, verdriet en angst.

Voelen
Je vertelde dat je vader letterlijk niet meer kon voelen. Zijn schoenen waren een maat te klein, maar dat voelde hij niet. En de relatie met je oudere broer was complex. Hij was het gedroomde kind, maar je ouders hadden beide moeite met verbinding aangaan. Ze hadden hun eigen trauma’s. Jijzelf werd geboren met een medische noodzaak tot aanraking (verzorging), acht jaar na je broer en zes jaar na je zus.

Soft gezeik
Je had een enorm gevoel voor humor en je kon erg duidelijk zijn. Zo kon ‘dat gezeik met die krent’ (mindfulnesstraining ) je niet echt bekoren. Je wou steeds van mij weten hoe het zat: was iets zwart of wit. En dan kwam ik weer met alle tinten grijs, nuance en verschillende gezichtspunten. Dat softe gezeik van mij vond je wel aandoenlijk. De eerste keer dat we EMDR deden was geen succes. Je zomaar overgeven aan dat gezwaai…..

Doorgaan
Toen ik ziek was, nam een collega de behandeling over. En toen ik weer aan het werk ging bespraken we hoe je verder zou willen gaan en besloot je mee te gaan naar mijn nieuwe werkplek. We bespraken het effect van mijn ziekte op de behandeling. En dat doorgaan met mij ook inhield dat jij mij weer in het zadel hielp. Dat vond je wel mooi.

Afsluiten
De effecten van jouw medische behandeling bleven een dreiging voor je fysieke welzijn. Je wilde heel graag meer voelen en daar meer van snappen. En niet meer alleen met je hoofd, niet meer alleen zwart- wit, maar ook snappen wat je lichaam aangaf. Omdat mijn collega geschoold was in sensorimotor psychotherapie zou je sessies bij haar gaan volgen.

Wij zouden nu dan echt gaan afsluiten. Bij onze laatste afspraak zat je niet in de wachtkamer. Op mijn telefoontjes en appjes reageerde je niet. En die avond berichtte een contactpersoon mij dat je was overleden.

Mee rouwen
Het is vervreemdend om zo lang met iemand mee te lopen en dan opeens niet meer. Bij mijn werk binnen de oncologie was er wel vaker een afscheid. Dan waren er relatie- of gezinsgesprekken. En dan was er een tijd na het overlijden voor de nabestaanden de mogelijkheid tot een nagesprek, over het afscheid en de laatste fase. Dit bood mij vaak ook de mogelijkheid om wat mee te rouwen. Dat is nu is geen optie.

Afscheid zonder afscheid
Ik bel mijn oud-collega, die jou ook kent en ik heb kort contact met de huisarts, om toch even de schrik te delen met de wetenschap dat we verder niet veel mogen delen. Ik ga nog naar mijn oude werkplek om het oude dossier door te nemen. Ik zal om je rouwen met maar beperkte mogelijkheid tot rituelen. Een afscheid zonder afscheid.

Op deze wijze bedank ik je voor je humor, je doorzettingsvermogen en je vertrouwen in mij, ook toen ik zelf zo kwetsbaar was.

*De details zijn aangepast om herkenning te voorkomen.