Ouderen
- Informatie over ondersteuning aan (kwetsbare) ouderen - ARQ Nationaal Psychotrauma Cenrum
- EFPA aanbevelingen om te werken met oudere volwassenen in tijden van Corona
Verkrijg hier toegang tot exclusieve NVP Website ledencontent.
In dit dossier verzamelen we informatie die nu voor u als psychotherapeut belangrijk is. U vindt er adviezen en tips om de zorgcontinuïteit zoveel mogelijk te garanderen en tegelijkertijd aan de adviezen en richtlijnen te voldoen.
Het Nederlandse coronabeleid wordt per 26 juni weer een stuk soepeler. Wat betekent dat voor het gebruik van mondkapjes en het houden van afstand voor patiënten en hulpverleners in de ggz?
De richtlijn GGZ en corona volgt de regels en voorschriften van de overheid en geeft het volgende advies ten aanzien van de maatregelen om te voorkomen dat je besmet wordt met corona:
Je vindt deze informatie in de paragraaf Voorkomen van besmetting.
Steeds meer mensen in Nederland zijn gevaccineerd. Je laten inenten tegen corona is een vrijwillige keuze. Dat betekent ook dat een zorginstelling patiënten niet kan verplichten om zich te laten inenten om een behandeling te krijgen.
De richtlijn GGZ en corona is een levend document. Zodra beleidswijzigingen of andere ontwikkelingen daar aanleiding toe geven, komt de werkgroep weer bijeen om te inventariseren of aanpassing van de richtlijn nodig is. In het versiebeheer bij de richtlijn kan je alle wijzigingen van de richtlijn teruglezen.
Alle wijzigingen kunt u nalezen onder versiebeheer. De richtlijn geldt voor instellingen en vrijgevestigde een- of meermanspraktijken. Ze richt zich op de extramurale zorg van vrijgevestigde praktijken en instellingen en intramurale ggz. De richtlijn is grotendeels ook van toepassing op de verslavingszorg; specifieke situaties voor de verslavingszorg zijn aangegeven in de tekst.
Let op: onderstaande informatie was relevant voor de versoepelingen van 26 juni
Ook voor het afzeggen van afspraken, adviseert de NVP houden aan de richtlijnen van het RIVM en adviseert de cliënten om dit ook te doen. Kijk daarbij ook goed naar uw eigen beleid ten aanzien van ‘no show’. Vermeld op uw eigen website hoe u met het afzeggen van afspraken omgaat. We adviseren u om geen kosten in rekening te brengen bij no show.
Zodra een behandelingsovereenkomst tot start komt draagt de hulpverlener behandelverantwoordelijkheid. De behandelingsovereenkomst begint bij de intake. Zie art. II.2.1.6 in Beroepscode voor psychotherapeuten. In de Beroepscode staat niet dat face to face contact een voorwaarde is voor het tot stand komen van een behandelingsovereenkomst. Er wordt in de beroepscode uitsluitend over face-to-face contact gesproken in Bijlage 1, die gaat over Digitale communicatie. Hierin staat dat er sprake kan zijn van digitale ‘communicatie tussen psychotherapeut en cliënt die vergelijkbaar is met een face-to-face psychotherapie, waarbij sprake is van een behandelingsovereenkomst waarop alle bepalingen van deze code van toepassing zijn. Het laatste geval betreft onder meer een (gestructureerde) behandeling via een beveiligde website (webbased therapy).’
Ook in het Kwaliteitsstatuut staat dat beeldbellen hier gezien kan worden als alternatief: ‘De regiebehandelaar is verantwoordelijk voor het (doen) vaststellen van de diagnose waarbij de patiënt/cliënt ook daadwerkelijk is (mede)beoordeeld door de regiebehandelaar via direct contact met de patiënt/cliënt.’(p.8) en ‘Als delen van het intake-/diagnostische proces door anderen dan de regiebehandelaar worden verricht, moet de regiebehandelaar via direct contact (ook beeldbellen) met de patiënt/cliënt bij de beoordeling betrokken zijn’ (p.19).
Bij de afweging of een cliënt toch fysiek moet worden gezien spelen factoren mee als het risico op schade voor de cliënt (bijvoorbeeld in een crisissituatie), de beschikbare alternatieven en de veiligheid van de psychotherapeut zelf. Belangrijk is dat de cliënt goed wordt geïnformeerd over de in de gegeven omstandigheden voorgestelde alternatieve wijzen van therapie, de wijze toepassing en de voor- en nadelen daarvan. In het cliëntendossier wordt aangetekend dat deze informatie is gegeven en wordt vermeld of de client hiermee instemt.
Houd bij de keuze van communicatiewijze- en middelen rekening met de (on) mogelijkheden van de cliënt en de privacy van cliënt en eventuele huisgenoten. (Beeld)bellen is bijvoorbeeld minder geschikt als cliënt zich niet kan afzonderen voor een gesprek. Een face-to-facecontact kan niet door een cliënt worden afgedwongen.
Beeldbellen is volgens de Beroepscode voor psychotherapeuten toegestaan als er maatregelen worden getroffen om de veiligheid en betrouwbaarheid van dit kanaal zo optimaal mogelijk te kunnen waarborgen. Er dient gebruik te worden gemaakt van software en tools met een beveiligingsniveau dat is toegerust op de privacyregels in de zorg. Check bij keuze voor een pakket in elk geval of een programma voldoet aan de veiligheidsnormen NEN 7510 ofwel ISO27001. Deze norm is opgenomen in regelgeving. Whatsappen, skypen en facetimen voldoen niet aan deze veiligheidsnormen.
Het ministerie van VWS tipt een lijst van digitale ondersteuningsmogelijkheden.
Ook de LVVP geeft uitgebreide informatie over verschillende mogelijkheden voor veilig beeldbellen
Richtlijnen en praktische tips voor online behandelen
- Test vooraf het programma en zorg dat het het zelf goed kent;
- Houd rekening met technische opstarttijd met je cliënten en bel als ze hulp nodig hebben bij opstarten;
- Zorg dat zowel uzelf als de cliënt tijdens het consult niet worden gestoord door anderen;
- Ga op ooghoogte van je camera zitten en zorg dat je hele hoofd en bovendeel van je romp in beeld is;
- Gebruik waar een headset (dit voorkomt echo’s) en zet je microfoon uit ('mute') als je niet praat;
- Ga comfortabel zitten; ontspan en probeer bewust in je 'therapiemodus' te komen;
- Check je achtergrond en zorg dat deze neutraal is (bv kunst en bloemen). Let ook op storend lichtinval.
- Beweeg niet teveel;
- Pas je gesprekstechnieken aan: zoals explicieter nonverbaal en verbale empathie tonen. Vaker gevoelsreflecties geven. Benoem de nonverbale emotionele expressie van je client, dat helpt om het contact dichterbij te halen (“ik zie dat je wegkijkt, ik hoor dat je stem breekt” etc.). Maak gebruik van mentaliseren bevorderende interventies om het gemis aan informatie wat je in live contact opvangt op therapeutische wijze te compenseren (en er je voordeel mee te doen). Uit je zichtbaar non-verbaal als je iets wilt bevestigen of ontkrachten (omdat anders iedere “hum hum” de spreker onderbreekt).
- Vooral bij groepsbehandeling, is het belangrijk om duidelijke spelregels te hebben bij videobellen, bijvoorbeeld:
Wil je iets zeggen, maar kom je er niet tussen: steek je hand op. De gespreksleiders geven je dan het woord. Praat niet door elkaar heen. Wil je iets vragen tijdens een presentatie: klik dan op “reactions” en klik op het handje.
Als u vermoedt dat een cliënt besmet is met het coronavirus maar zich daar zelf niet van bewust is, dan kunt u dit bespreken en hem of haar vragen telefonisch contact op te nemen met de huisarts. Neem niet zelf contact op met de huisarts van de cliënt; daarmee doorbreekt u uw beroepsgeheim.
Vanwege de noodsituatie heeft de minister besloten de herregistratie-verplichting voor alle artikel 3-beroepen net ingang van 18 maart uit te stellen tot nader order. Zo wordt voorkomen dat in deze situatie zorgverleners mogelijk worden doorgehaald en daarmee de bevoegdheid om hun beroep uit te oefenen verliezen. In dit bericht vindt u informatie over wat dit mogelijk voor u betekent.
Ook de psychotherapeut, psychiater of klinisch psycholoog werken onder lastige omstandigheden. De werkdruk is hoog, u moet anders werken dan u gewend bent en natuurlijk rekening houden met de mentale en lichamelijke gezondheid van de cliënten.
Het Trimbos-instituut onderzocht de gevolgen van de coronacrisis voor het werk en welzijn van professionals die hulp, zorg en ondersteuning geven bij psychische problemen. Een deel van de psychische hulpverleners kampt met een verminderde psychische en lichamelijke gezondheid. Meer dan de helft van ondervraagden kon tijdens de eerste coronagolf niet de zorg bieden die nodig was. Een combinatie van onduidelijkheid over protocollen en de verhoogde werkdruk door zieke collega's zorgde dat de eigen gezondheid en functioneren achteruit gingen.
Concrete acties en aanbevelingen voor het welzijn van de professionals:
1. Intervisies en interactie met collega’s zijn heel belangrijk, zoals wekelijks een moment om stil te staan bij collega’s. Heb daarbij ook aandacht voor leuke dingen en ontspanning.
2. Op tijd stoppen als je thuiswerkt. Een soort van strikter werkprotocol voor thuiswerken.
3. Regelmatig aandacht geven aan de vraag: Hoe houd je het werk gezond? En daarbij ook kijken naar wat je als professional zélf kunt doen.
4. Goede informatie voor de professionals, via practice-based en evidence-based richtlijnen, en via het documenteren van de geleerde lessen in de eerste golf.
In onderstaande artikelen tips om zelf gezond te blijven, ook mentaal:
Er zijn verschillende financiele noodregelingen in het leven geroepen voor werkgevers en zelfstandigen. Hier vindt u een overzicht van alle regelingen van de overheid
Het NZa geeft antwoorden op veelgestelde vragen rondom coronavirus
Regeling zorgverzekeraars: continuïteitsbijdrage
Ook ggz-aanbieders kunnen een continuïteitsbijdrage van zorgverzekeraars aanvragen. De regeling geldt specifiek voor zorgaanbieders binnen de ggz, die zorg zonder verblijf leveren, met een jaaromzet minder dan 10 miljoen euro. De ggz-sector is met een brief over de regeling geïnformeerd.
Vooruitbetalingsregeling van toepassing voor ggz
Voor bepaalde beroepen in de zorg is daarnaast een vooruitbetalingsregeling getroffen om te voorkomen dat zij op korte termijn in financiële problemen komen. Lees hier informatie over de vooruitbetaling
Meer informatie voor ondernemers
- Coronaloket (KVK, VNO-NCT, MKB-Nederland en PZO-ZZP).
- Coronavirus: wegwijzer voor ondernemers Ondernemersplein | KVK
- Veelgestelde ondernemersvragen over corona - KVK
In het Tijdschrift voor Psychotherapie verschenen eerder:
Uitleg over corona in begrijpelijke taal
Informatie voor kinderen en jongeren
Meer lezen
De NZa zet op een speciale pagina de meest gebruikte declaratietitels voor zorg op afstand per zorgsector op een rij.
Hier staat voor de basis ggz en de gespecialiseerde ggz:
Het maakt niet uit of een consult digitaal, telefonisch of fysiek plaatsvindt omdat de zorgprestaties algemeen omschreven zijn. Behandeling en intake mogen volledig digitaal, deels digitaal (blended care) of fysiek plaatsvinden om te kunnen declareren.
Dit doet u door direct patiëntgebonden tijd te schrijven op de reguliere activiteiten. U geeft als zorgaanbieder namelijk zelf invulling aan de verschillende activiteiten. Dit kan door een face-to-face contact, maar ook via telefoon, beeldbellen of e-mail. Dit zijn allemaal vormen van direct patiëntgebonden tijd. De mogelijkheden voor zorg op afstand zijn niet verschillend voor de intake- en diagnostiekfase.
Bron: NZa
Zie voor meer informatie pagina 32 van de Wegwijzer bekostiging digitale zorg 2020.
Ja. Wie werkt in de geestelijke gezondheidszorg en direct zorg verleent of een functie uitoefent die dat mogelijk maakt, behoort tot de groep mensen met een cruciaal beroep.
De Rijksoverheid een (niet allesomvattende) lijst opgesteld van cruciale beroepen.
In verband met de coronacrisis was de herregistratieverplichting voor alle BIG-artikel 3 beroepen tijdelijk uitgesteld. Hierdoor was het voor zorgverleners tot nu toe niet nodig om een aanvraag voor herregistratie in het BIG-register in te dienen. De minister heeft inmiddels besloten dat het van belang is om de herregistratieplicht te hervatten.
Dit betekent dat BIG-professionals met een artikel 3 registratie voor wie het uitstel van toepassing was, zich uiterlijk 31 december 2022 moeten herregistreren.
Op de website van de Vakbond voor Zorgprofesisonals staat een lijst met veelgestelde vragen, gebaseerd op wetgeving en jurisprudentie. Er is ook een maar; niet op elke vraag is een pasklaar antwoord te geven. Het juiste antwoord hangt af van de ernst van de situatie en de specifieke omstandigheden waarin de vraag zich voordoet.
U vindt de lijst hier
Diverse partijen zorgen telkens voor een update van de Richtlijne ggz en corona. De meest recente versie vindt u hier: Kwaliteitsstandaard GGZ en corona (richtlijn)
De richtlijn geldt voor instellingen en vrijgevestigde een- of meermanspraktijken. Ze richt zich op de extramurale zorg van vrijgevestigde praktijken en instellingen en intramurale ggz. De richtlijn is grotendeels ook van toepassing op de verslavingszorg; specifieke situaties voor de verslavingszorg zijn aangegeven in de tekst.